Vakantiehutten in Russisch bezit werden gehuurd voor militair gebruik tijdens de recente NAVO-oefening Nordic Response. De Noorse televisiezender TV2 heeft gemeld dat ten minste twee Russische politici die dicht bij Vladimir Poetin staan tot de eigenaars van de hutten behoren. De vakantielocatie, in het noorden van Noorwegen, kijkt uit over een militaire basis, schrijft politiek redacteur Nick Powell.
In maart was Noorwegen gastheer van Nordic Response, een onderdeel van de militaire oefening Steadfast Defender 24 van de NAVO. Er waren meer dan 20.000 soldaten uit minstens 14 landen bij betrokken, waarvan de troepen trainden in het noorden van Noorwegen, Zweden en Finland, te land, in de lucht en op zee. Steadfast Defender was de grootste NAVO-oefening in decennia, bedoeld om de nieuwe defensieplannen van de alliantie te testen, die waren voorbereid als reactie op de toegenomen dreiging van Rusland.
Maar uit een onderzoek van de Noorse veiligheidsdienst PST is gebleken dat zowel de Noorse als de Zweedse strijdkrachten vakantiehutten huurden die eigendom waren van Rusland. De hutten kijken uit op de militaire luchtmachtbasis in Bardufoss, waar Noorse en geallieerde eenheden regelmatig trainen.
De televisiezender TV2 heeft verschillende hutten in verband gebracht met de Russische politieke elite, waaronder de burgemeester van Moermansk, Igor Morar, lid van de partij Verenigd Rusland van president Vladimir Poetin. Een andere eigenaar is de Russische politicus Viktor Saygin, die nauwe banden heeft met het Russische leger. Het management van de hutten zegt dat ze niet op de hoogte waren van de politieke connecties van de Russische eigenaren, maar bevestigde dat de militairen soms hun eigendom verhuren.
Een woordvoerder van de PST bevestigde aan TV2 dat de veiligheidsdienst een onderzoek heeft uitgevoerd met betrekking tot deze hutten “over een periode van tijd”, maar wilde niet zeggen hoe lang het al gaande is of waarom de PST er precies bij betrokken is geraakt. Het lijkt erop dat het te maken heeft met meer dan alleen de huurovereenkomsten, hoewel de woordvoerder toevoegde dat “wanneer de verhuurder een Russische burger is, die mogelijk banden heeft met het Russische regime, het niet onbelangrijk is aan wie ze verhuren”.
Inger Haugland, hoofd contraspionage bij PST, heeft bevestigd dat de dreiging van Rusland en Russische inlichtingendiensten tegen Noorwegen is toegenomen, waarbij de strijdkrachten en geallieerde militaire activiteiten een bijzonder kwetsbaar doelwit vormen. In verschillende dreigingsanalyses, het meest recentelijk dit jaar, heeft PST gewaarschuwd tegen precies zulke aankopen van onroerend goed als de hutten bij Bardufoss.
“We wijzen erop dat buitenlandse staten, waaronder Rusland, onroerend goed kopen om inzicht te krijgen in de Noorse omstandigheden, wat ten koste kan gaan van de Noorse veiligheidsbelangen”, zei Inger Haugland, omdat “toegang tot onroerend goed Russische inlichtingendiensten toegang kan geven tot informatie die ze anders niet zouden hebben”. Ze benadrukte dat het niet per se crimineel is om aankopen te doen die de Noorse veiligheidsbelangen in gevaar kunnen brengen, maar dat dit een probleem is dat misschien op andere manieren kan worden geregeld of aangepakt.
In de dreigingsanalyse van dit jaar staat dat “Rusland dergelijke middelen vooral zal gebruiken om in zijn militaire en technologische behoeften te voorzien, bijvoorbeeld door onroerend goed te kopen dat strategisch gelegen is ten opzichte van Noorse militaire installaties”. De Nationale Veiligheidsautoriteit (NSM) wijst ook al een aantal jaren op deze uitdaging. In hun risicobeoordeling voor 2023 schrijven ze dat buitenlandse aankopen van strategisch gelegen vastgoed een bedreiging kunnen vormen voor de nationale veiligheid van Noorwegen.
In de aanloop naar de NAVO-oefening Nordic Response, die plaatsvond rond de luchtmachtbasis Bardufoss – en de Russische cabines – vroegen de autoriteiten het publiek om hen te waarschuwen voor verdachte activiteiten. De Noorse premier Jonas Gahr Støre heeft sindsdien opgemerkt dat “we deze kwestie op de voet moeten volgen – wie bezit onroerend goed in Noorwegen, waar en of het een bedreiging kan vormen voor de veiligheid”.
